Emfasis Non-Profit: Δράση Συνηγορίας για την αλλαγή διαδικασιών έκδοσης ταυτότητας του άστεγου πληθυσμού

H Emfasis Non-Profit είναι μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία. Δραστηριοποιείται σταθερά από το 2013 στηρίζοντας άτομα σε αστεγία, χρόνια άνεργους, οικογένειες κάτω από το όριο της φτώχειας, κοινωνικά ευάλωτους νέους, κοινωνικά αποκλεισμένους ηλικιωμένους με κίνδυνο επικείμενης αστεγίας ή σε κατάσταση δρόμου.

Το κύριο πεδίο δράσης μας είναι χαρτογραφημένες περιοχές σ’ όλη την Αττική με πληθυσμιακές ομάδες που έχουν περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση σε ασφαλή στέγη, σταθερή εργασία ή εισόδημα, βασική εκπαίδευση, κοινωνική ασφάλιση & ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Από το 2018 με τις Κινητές Μονάδες Στήριξης συμβάλλουμε στην ανακούφιση πληγέντων από φυσικές καταστροφές (Mάτι, Εύβοια, Ηράκλειο κ.α), ενώ από τον Μάρτιο του 2023 με το Πρώτο Πρόγραμμα Εθνικής Εμβέλειας και ωφέλειας, ταξιδεύουμε ανά την Ελλάδα μεταλαμπαδεύοντας την μεθοδολογία Streetwork σε επαγγελματίες & εθελοντές και προωθώντας τις αξίες του εθελοντισμού.

Στο μυαλό όλων, με το άκουσμα της λέξης «άστεγος», εντυπώνεται η εικόνα του ατόμου που βρίσκεται στην πλέον ευάλωτη συνθήκη, σε αυτήν κατά την οποία το κύριο και καθημερινό μέλημα δεν μπορεί παρά να είναι η επιβίωση «άλλη μία μέρα». Ποιος, όμως, θα μπορούσε να φανταστεί ότι τα άτομα αυτά, στερούνται της δυνατότητας πρόσβασης σε βασικές κοινωνικές και προνοιακές παροχές;

Στο πλαίσιο του έργου “Advocating for Good” η πρόταση της Emfasis Non-Profit ήταν η αλλαγή της διαδικασίας έκδοσης Ταυτοτήτων και Βεβαιώσεων Αστεγίας/Απαλλαγή παραβόλου σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες με τον τίτλο: “Αλλαγή & Θεσμοθέτηση Διαδικασιών έκδοσης ταυτότητας για τον άστεγο πληθυσμό”.

Η έκδοση πιστοποιητικών και πιο συγκεκριμένα η έκδοση Βεβαίωσης Αστεγίας είναι ένα δημόσιο έγγραφο, το οποίο εκδίδεται από τον εκάστοτε δήμο, ο οποίος φιλοξενεί στα γεωγραφικά του όρια, άτομα σε ορατή αστεγία και αποδεικνύει την κατάσταση διαβίωσης του ατόμου. Το εν λόγω έγγραφο είναι απαραίτητο, πέρα από την πιστοποίηση της κατάστασης ενός ατόμου και για την έκδοση άλλων νομιμοποιητικών εγγράφων.

Δυστυχώς, χωρίς την ύπαρξη εγγράφου ταυτοποίησης (ταυτότητας ή διαβατηρίου), η σχετική Βεβαίωση δεν υπάρχει τρόπος να εκδοθεί. Η ταυτότητα πάρα πολλές φορές δεν υπάρχει, καθώς αυτά τα άτομα πέφτουν πολύ συχνά θύματα κλοπής ή τα έγγραφά τους φθείρονται λόγω δυσμενών συνθηκών δρόμου, καιρικών συνθηκών κ.α.

Όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, για την έκδοση ταυτότητας, απαιτείται κάποια δήλωση κατοικίας/χώρος διαμονής και σχετικά δικαιολογητικά, επί παραδείγματι μισθωτήριο, λογαριασμοί ΔΕΚΟ (λογαριασμοί, ηλεκτροδότησης, τηλεφωνίας κ.α), βεβαιώσεις φιλοξενίας κλπ. Ως φυσικό επακόλουθο, δεν μπορεί κάποιος άνθρωπος σε ορατή αστεγία να προσκομίσει κάποιο από τα ανωτέρω έγγραφα και συνεπώς δεν μπορεί να ακολουθηθεί η διαδικασία και η έκδοση ταυτότητας.

Και ένας φαύλος κύκλος μόλις ανοίγει: Δεν μπορεί να εκδώσει Βεβαίωση Αστεγίας που σημαίνει πως αδυνατεί να εκδώσει ταυτότητα, και άρα δεν μπορεί να προβεί σε έκδoση κωδικών TAXIS, αδυνατεί να εκδώσει αριθμό κινητής τηλεφωνίας, να υποβάλλει αίτηση για κάποιο επίδομα/σύνταξη και πολλά επιπλέον. Δημιουργείται, συνεπώς, ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο πρόσβασης σε απαραίτητες για τη διαβίωσή τους υπηρεσίες αλλά και του πλαισίου κοινωνικής πρόνοιας που η πολιτεία μας έχει δημιουργήσει.

Υπό το βάρος των ανωτέρω, προτείναμε στις Αρμόδιες Αρχές υποστηρικτικές προτάσεις/πρόνοιες προς τον τερματισμό των ανωτέρω γραφειοκρατικών κενών/κολλημάτων:

  • Για την έκδοση ταυτότητας να μην απαιτείται Βεβαίωση Αστεγίας, για τα άτομα που είναι σε συνθήκες ορατής αστεγίας. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις να εκδίδεται ένα έγγραφο –ακόμα και προσωρινής ισχύος- από τον εκάστοτε Δήμο και κατόπιν της έκδοσης ταυτότητας να εκδίδεται η Βεβαίωση Αστεγίας. Ενδεχομένως, να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα εξάντλησης της χρήσης άλλου νομιμοποιητικού εγγράφου, εφόσον υπάρχει (π.χ. Βεβαίωση ΑΦΜ, ΑΜΚΑ).
  • Να δοθεί το δικαίωμα στα άτομα σε συνθήκες διαβίωσης δρόμου, να μην υποχρεούνται να καταβάλλουν το παράβολο των 9 ευρώ, για την έκδοση ταυτότητας, ένα σημαντικό ποσό για εκείνους καθώς έχουν να δαπανήσουν και άλλο ένα σημαντικό κόστος της έκδοσης των αναγκαίων φωτογραφιών, το οποίο ανέρχεται στα 8-15 ευρώ.

Πολύ μεγάλο όφελος από την δράση μας “Αλλαγή & Θεσμοθέτηση Διαδικασιών έκδοσης ταυτότητας για τον άστεγο πληθυσμό” ως καλή πρακτική, ήταν η αποτελεσματική συνηγορία που υπήρξε μεταξύ και άλλων οργανώσεων (20 μέλη του Δικτύου για τη Στέγη & την Κατοικία & επιπλέον 3 Οργανώσεις) που συνυπέγραψαν την επιστολή αιτήματος μας, με κοινό στόχο την ενδυνάμωση και την κοινοτική ανάπτυξη.

Η επιστολή μας, έχει σταλεί προς γνωστοποίηση και συνυπογραφή σε 18 Δήμους της Αττικής καθώς και στα ακόλουθα Υπουργεία: Οικονομικών, Εσωτερικών, Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, Προστασίας του Πολίτη & Ελληνική Αστυνομία, Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.

Άλλοι Φορείς, όπου έχει σταλεί η επιστολή μας είναι: στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, στην Περιφέρεια Αττικής (λάβαμε αριθμό πρωτοκόλλου ανάγνωσης), στον κ. Γενικό Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Σταμάτη, στον κ. Αντιπρόεδρο Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής κ. Δημόπουλο καθώς και στην κα. Υφυπουργό Δόμνα Μιχαηλίδου.

Θεωρήσαμε σωστό να λάβουν γνώση της επιστολής μας και τα Εθνικά Κόμματα όπως: η Νέα Δημοκρατία, το Κινάλ, ο Σύριζα, το ΚΚΕ, η Ελληνική Λύση και το ΜέΡα25.

Επιπλέον, υποβάλαμε τα σχετικά ερωτήματά μας, προς 10 βουλευτές των ανωτέρω κομμάτων, στην πλατφόρμα του Vouli Watch.

Η συνηγορία που αναπτύχτηκε ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού ανάπτυξης και ενδυνάμωσης, στο οποίο οι άστεγοι συνάνθρωποι μας βρίσκονται στο επίκεντρο, μας κατέστησε ικανούς να έχουμε μια ενιαία φωνή και να κάνουμε όλοι το βήμα της αλλαγής σε κοινοτικό επίπεδο, μια πράξη ουσιαστικής αναγέννησης που μας ενθάρρυνε όλους.

Τα αποτελέσματα του έργου μας θα φανούν σε βάθος χρόνο, καθώς ακόμα είμαστε σε αναμονή των τελικών Αποφάσεων καθώς οι Εθνικές Εκλογές «πάγωσαν» την πρόοδο των εξελίξεων που αναμέναμε όποτε προσδοκούμε στην ανάκαμψη του πάγιου αιτήματος μας με την Νέα Κυβέρνηση που θα ορκιστεί μόλις ολοκληρωθεί και ο δεύτερος γύρος των Εθνικών Εκλογών.

Στην Emfasis Non-Profit, δραστηριοποιούμενοι από την ίδρυση μας, πλέον της δεκαετίας, στο πεδίο της υποστήριξης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως οι άστεγοι, έχουμε έρθει αντιμέτωποι αναρίθμητες φορές με το μαρτυρικό για τους ανθρώπους αυτούς αδιέξοδο και φρονούμε πως θα πρέπει πλέον να τεθεί επιτακτικά στη δημόσια συζήτηση το θέμα της επίλυσης των λειτουργικών αυτών προβλημάτων.

Δείτε το βίντεο εδώ.